โควิด ยาที่ควรรู้-มีไว้ติดบ้าน

หาได้ตาม ร้านค้าสวัสดิการ รพ ศรีนครินทร์, ร้านยา exta ในเซเว่น อีเลฟเว่น, ร้าน pure ในห้างบิ๊กซี, ร้านยาในห้างโลตัส

Story of Ivermectin – Dr. Pierre Kory แนะนำให้คุณรู้จักกับสารคดีเชิงประวัติศาสตร์เกี่ยวกับ Ivermectin ในวิดีโอนี้ คุณจะค้นพบความจริงเกี่ยวกับต้นกำเนิดของไอเวอร์เม็กติน ผู้กำกับเอเดรียน อูร์ซูเดินทางย้อนเวลากลับไปเพื่อแบ่งปันข้อเท็จจริงเกี่ยวกับต้นกำเนิดตามธรรมชาติและที่มาของชื่อ “ยามหัศจรรย์” รับข้อมูลเบื้องหลังด้วยการสัมภาษณ์พิเศษกับผู้กำกับโดย FLCCC Betsy Ashton ดูสารคดีเชิงประวัติศาสตร์ Story of Ivermectin

คลิ๊ก download CDS Manual Chapt 1 ในรูปแบบ pdf

วิธีการทานก็ผสมน้ำ 1 ลิตร ต่อ 10 ml โดสป้องกัน และ 30 ml โดสรักษา แต่ไม่เกิน 50 ml

เครดิต: ป้องกันรักษาโควิดทางสายกลาง Roong@telegram
– 1. คนไทยรู้ทันวัคซีน
– 2. วัคซีน (side effect) กรณี ผู้มีอาการหลังฉีดวซ
– 3. ปีองกันรักษาโควิดทางสายกลาง
– 4. คนไทยตื่นรู้

สรุป…คุณหมอสิทธิ์ทำงานด้านวิจัยอยู่ศูนย์แพทย์และรักษาคนไข้ covid ด้วยได้อธิบายการระบาด ของเชื้อไวรัส covid-19 ว่าเป็นอุบัติการณ์ใหม่ซึ่งถ้าต้องการวิจัยยา. ที่จะมารักษาโดยตรงต้องใช้เวลาทั้งหมด 10 ถึง 15 ปี ถึงจะพิมพ์ลงวารสารออกมาเผยแพร่และใช้ได้ เพื่อความเร่งด่วนทางวงการแพทย์จึงใช้วิธีที่เรียกว่า Drug Repurposing to COVID-19 วิธีการนี้คือการใช้ยาเก่าใน. วัตถุประสงค์ใหม่ โดยนำยาเหล่านั้น มาทดลองในหลอดทดลองและศึกษาว่าการทำงานของยาเหล่านั้น และการศึกษาวิธีการว่าไปบล็อคส่วนไหนของไวรัสแล้วก็มาใช้วิธีคำนวณ ที่เรียกว่า Incilico study โดยได้ทำการศึกษากับยาที่ใช้รักษา SARS- CoV2 พบว่าในกรณีNon- Structure Protien และ Structure protein นั้นไวรัสมีวิธีการหลบเลี่ยงภูมิต้านทาน และวัคซีนได้ พวกสไปรท์โปรตีน รายการทดลองทาง rappid test ก็จะไม่พบเชื้อในช่วงแรกมีการแบ่งตัว ของโปรตีน S ในเซลล์ โดยการที่เชื้อไวรัสเข้าไปในเซลล์และรบกับนิวเคลียสของเซลล์นั้นแล้วปล่อย genome ออกมาแล้วมีการสร้าง เยื่อ หุ้มเซลล์ใหม่เพื่อจะเจาะเข้าสู่นิวเคลียสของเซลล์ข้างเคียงได้ เพิ่มจำนวนและกระจายตัว รวดเร็วแบบทวีคูณ

ข้อสำคัญในการติดเชื้อช่วงแรก ร่างกายจะมี Immune ต่างๆชักนำ กำจัดเซลล์ที่ติดเชื้อ เชื้อจะหลบหลีก จนภูมิต้านทานไม่สามารถจับเชื้อได้โดยเฉพาะคนที่มี ความชราภาพของระบบอิมมูน เช่น คนที่เป็นเบาหวาน มีโรคประจำตัว หรือมีการทานยาแก้อักเสบบ่อยๆ ร่างกายต้องสัมผัสกับการกินหวาน กินของทอด สัมผัสกับโลหะหนัก หรือโรค HIV เป็นต้น ทำให้เกิดความอ่อนล้าของเม็ดเลือดขาว เซลล์อ่อนล้า ผลิตออโต้อิมมูน จะมา Block เชื้อไวรัสเกิดได้น้อยโดยเฉพาะในผู้สูงอายุคนไข้เบาหวาน หรือภาวะภูมิต้านทานบกพร่อง ทำให้เชื้อลงปอดได้ง่าย ทหารด่านหน้าพวก NK Cell จะยังไม่สามารถ detect เซลล์ติดเชื้อได้ทำให้เชื้อกระจายเร็ว จะมี viral load สูง ในคนสูงอายุและภาวะภูมิต้านทานต่ำ ทำให้เชื้อกระจายเร็วและลงปอดได้จึงต้องบล็อคตั้งแต่ด่านแรก

ต่อไปมาดูภาวะ inflamation การใช้ยาของโดนัลด์ทรัมป์ใช้แอนติบอดีเทียม ผลิตยาที่ไป Block Cell โปรตีนไม่ให้จับกับเซลล์ของไวรัสลดการอัตราการนอนโรงพยาบาล และอัตราตายในประเทศไทยไม่ค่อยใช้แต่ก็ยังได้ผลอยู่ในการลดอักเสบ

โดยด้านอาหารคือ cumin พวก antiseptic ต่างๆ เช่น Nasal Sprey Anticeptic ซึ่ง อย ไทยห้ามใช้ หมอเห็นว่าควรจะใช้กับบุคลากรด้านหน้า หรือกลุ่มที่ต้องทำหัตถการใส่ Tube ในคนไข้ใช้ก่อนและหลังทำ จะสามารถป้องกันการ infections ช่วยได้ ระยะยาวอาจไม่ดี ก็สามารถใช้วิธียาอมฆ่าเชื้อโรคด้วย

ยาตัวต่อไปคือไอเวอร์เมคติน ซึ่งยาตัวนี้จากการทดลองทดสอบมาแล้วสามารถไปบล็อคในขณะที่จีโนมจะเข้าสู่เซลล์นิวเคลียสที่อยู่ข้างเคียงได้ เดิมเป็นยาถ่ายพยาธิที่ใช้กันแพร่หลายมาแล้ว และใช้ในคนกรณีพยาธิทำให้ตาบอดในแอฟริกา mechanism ของยาก็จะช่วยลด information และภาวะไซโตไคน์ Strom ได้ ลดโอกาสที่เชื้อจะแพร่กระจายเร็วและการป่วยหนักและลดอัตราการตายได้ ใช้มากในแอฟริกาอินเดีย หมอใช้ในโรงพยาบาลที่ระบาดหนัก ใช้กับบุคลากรทางการแพทย์ โอกาสติดเชื้อน้อยลงสามารถใช้ในระดับป้องกันได้ด้วย เพิ่งมี study ใหม่ในอเมริกาลงในเจอหน้าเมื่อเดือนเมษายนปีนี้ 2564 และใช้ทั่วไปในประเทศอียิปต์บังคลาเทศอิรักเปรู ซึ่งมีการระบาดของพยาธิ สังเกตว่า ขณะที่เชื้อ covid-19 ระบาดนั้นกลุ่มประชากรที่รับประทานยาตัวนี้อยู่จะติดเชื้อน้อยและไม่มีอาการหนักจะหายได้เร็วข้อสังเกตนี้ทำให้ประเทศเหล่านั้นใช้ไอเวอร์เมคตินมากขึ้นจนสามารถลดอัตราการตายได้ทั่วไป ตัวหมอสิทธิ์เอง ทานไอเวอร์เมคตินในระดับป้องกันและใช้กับทั้งครอบครัวเคยรักษาคนไข้มาแล้ว 100 กว่าราย อย ไทยจะเขียนว่าไม่แนะนำและมี study ออกมาว่าไม่ได้ผล ซึ่งหมอสิทธิ์ไม่เห็นด้วยเพราะการ study นั้นใช้ dose ที่ต่ำและประชากรไม่เพียงพอ อินเดียเองมีอยู่ร้านนึงให้ประชาชนทุกคนกินพร้อมกัน เกิดการเปรียบเทียบว่ารัฐที่ให้กินไอเวอร์เมคตินแบบพร้อมเพียงกันแล้วยอดการติดเชื้อ ลดลงลดอัตราการตาย และมีการใช้ยาตัวอื่นๆคือ โปรตีน ฟ้าทะลายโจร ซึ่งไปบล็อกโปรตีนของไวรัสได้ ลดอัตราเสี่ยงของการเป็นปอดอักเสบ

เป้าหมายที่บล็อกเอ็นไซม์ของไวรัสไม่ให้แบ่งตัว หัวข้อต่อไปที่ควรจะทำควบคู่คือการแก้ไข ระดับภูมิต้านทาน ammonification โดยการทำ NK Cell therapy ซึ่งจะดีมากลดอัตราการตาย และการใช้เลือด จากสายสะดือเด็กที่ทำให้บริสุทธิ์แล้ว ฉีดเข้าไป ซึ่งทดสอบแล้วร่างกายไม่ต่อต้าน เรื่องต่อไปคือกิโมโนโมดูเลเตอร์ nearest สารที่กินเข้าไปแล้วจะช่วยเพิ่มภูมิต้านทานได้แก่เห็ดกรีนทีสกัด Vitamin D 5000 IU โสม ginseng ทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น โยเกิร์ต ทานผักครึ่งหนึ่งและอย่างอื่นครึ่งหนึ่ง ดูแลลำไส้ ไม่ให้มีสารพิษไม่กินยาแก้อักเสบบ่อย. และไม่นอนดึกจะช่วยเพิ่มภูมิต้านทานป้องกันการแพ้วัคซีนได้ ซิงค์สังกะสีมีความสำคัญเพิ่มภูมิต้านทานลดการติดเชื้อ อีกวิธีนึงคือ Ozone therapy เพิ่มภูมิต้านทาน ได้รับ study แล้วว่าปลอดภัยสูง เช่นในยุโรปสเปน บทบาทของสเต็มเซลล์ ในกรณีคนไข้หนัก จะต้องรักษาโดยให้ออกซิเจน High Flow และ prednisolone และยากดภูมิ ยาที่แนะนำให้ใช้เสริมก็คือในระดับป้องกัน ฟ้าทะลายโจรสารสกัดจากเห็ดจากแกนสับปะรดไอเวอร์เมคตินซึ่งไปบล็อก genome ไม่เข้าสู่ Nucleus ของเซลล์ที่ติดกัน ในขณะที่ช่วงนี้เป็นช่วงระบาดเหมือนช่วงสงครามอะไรช่วยได้ไม่มีอันตรายต้องหยิบมาใช้ ดีกว่าเสียใจทีหลัง

ในการกินไอเวอร์เมคตินระดับป้องกันนั้น ให้กินสัปดาห์ละ 1 เม็ด ติดต่อกันไปในพื้นที่เสี่ยงสูงให้เพิ่มเป็นสัปดาห์ละ 2 เม็ด และ ทานวิตามินเสริมวิตามิน D3 5000 IU Zinc สังกะสี 50 mg วิตามินซี 2000 mg เซเลเนียม 200 fumira 1-2 กรัมต่อวัน Cucumin1000 -1500 มิลลิกรัมต่อวัน ฟังคุณหมอให้ความรู้ทางวิชาการ เกี่ยวกับกลไกการทำงานของ Ivermectin ในการรักษา Covid-19 อย่างละเอียด….

“วัคซีนใบยา” ฝีมือคนไทยป้องกันรับมือไวรัสมรณะ “โควิด-19” ตั้งไข่มานานแล้วกำลังจะทดสอบในคนระยะที่ 1 เดือนสิงหาคมที่จะถึงนี้ หลายคนอาจจะตั้งคำถาม…วันนี้โลกมีวัคซีนมากมายหลากหลาย ขณะที่ประเทศไทยเองก็มีการนำเข้าวัคซีนมาเรื่อยๆ ถึงวันนั้น “คนไทย” คงจะได้รับการฉีดวัคซีนกันถ้วนทั่วไปแล้ว วัคซีนใบยา…จะล้าสมัยไหม?

เท่าที่คุยกันเมื่อช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา “วัคซีนใบยา” จะใช้เป็นวัคซีนเจเนอเรชัน 2 หมายถึงว่า…วัคซีนใบยาจะมีความสามารถป้องกันไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์ประหลาดๆรุนแรงอย่างสายพันธุ์แอฟริกาได้ ไวรัสปรับตัวมีพัฒนาการไปเรื่อยๆ ขณะเดียวกันเราก็สามารถปรับเปลี่ยนวัคซีนใบยาของเราได้ให้เท่าทัน ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา หรือ “หมอดื้อ” คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่า ในทางเทคนิคถ้าเราเลือกรหัสพันธุกรรมของตัวที่เราต้องการและใส่ผ่านเข้าไปในเซลล์พืช “เสร็จเรียบร้อยแล้วพืชก็จะผลิตโปรตีนมาตามที่เราสั่ง…ก็สามารถที่จะทำเป็นวัคซีนเจเนอเรชันหรือรุ่นที่หนึ่ง…สอง…สาม…สี่…ห้า ได้หมดเลย แล้วต้นไม้ใบยาก็สามารถที่จะผลิตโปรตีนได้ในเก้าวัน” ให้เข้าใจตรงกันว่า…เมื่อได้โปรตีนเรียบร้อยแล้ว ก็สามารถที่จะพิสูจน์ทดลอง เอามาฉีดในหนู ว่าสามารถยับยั้งไวรัสตระกูลต่างๆ ได้หรือเปล่า ทั้งหมดนี้ใช้เวลาอยู่ในช่วง 2–3 สัปดาห์เท่านั้นเอง เพราะฉะนั้นการที่วัคซีนรุ่นใหม่ใช้ได้ผลยังไงก็สามารถตอบได้เลย วิธีการของวัคซีนใบยาจะไม่เหมือนกับการผลิตวัคซีนชนิดอื่น ไม่ว่าจะเป็นตัว mRNA…ชนิดสารพันธุกรรม หรือ…ชนิดใช้ไวรัสเป็นพาหะ

จับตาจุดเปลี่ยน…เดือนสิงหาคม “วัคซีนใบยา” อวดโฉมให้เห็นประสิทธิภาพ
อย่างไรเสีย วัคซีนใบยาถือว่ามีความยืดหยุ่นอยู่มาก สามารถปรับเปลี่ยน พัฒนาล้อไปตามไวรัสที่ปรับเปลี่ยนสายพันธุ์ไปได้ทุกขณะเรียกว่า…เราสามารถพัฒนาวัคซีนได้ทันกาลเสมอ แต่วัคซีนที่ออกมา ณ วันนี้ ต้องเข้าใจว่าเป็นวัคซีนที่ใช้ต่อต้านไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์อู่ฮั่น ต้นปัญหาซึ่งระบาดเมื่อปีที่แล้ว วัคซีนเหล่านี้…จำกัดการป้องกันเฉพาะไวรัสสายพันธุ์เดียวอย่างนั้น ถ้าหากจะเปลี่ยนใหม่ก็เหมือนกับว่าต้องเริ่มต้นใหม่ ซึ่งต้องใช้เวลาในการทดสอบที่ช้ากว่า ไม่เหมือนวัคซีนใบยาที่ทำ…ปรับได้เร็วกว่ามากเลย ประเด็นที่สำคัญ…เรา (คนไทย) ทำเองได้ตั้งแต่ต้นน้ำไปถึงปลายน้ำ ไม่ต้องยืมจมูกคนอื่นหายใจ

ไหนๆก็คุยกันด้วยเรื่อง “วัคซีน” กันแล้ว ก็คุยกันต่อไปถึงเกร็ดความรู้เกี่ยวกับการฉีดวัคซีนกันอีกสักหน่อย คนไม่น้อยอาจจะมีคำถาม สมมติว่าฉีดวัคซีนไปแล้วครบโดส ไม่ว่าจะเป็นแอสตราเซเนกา ซิโนแวค แล้วเกิดว่า…มีวัคซีนตัวใหม่ๆเข้ามา อาจจะเป็นไฟเซอร์ จะสามารถฉีดซ้ำเพื่อเพิ่มภูมิคุ้มกันสู้โควิด-19 ได้อีกไหม “ไม่ควรนะครับ” ศ.นพ.ธีระวัฒน์ ว่า “เนื่องจากว่าลักษณะวัคซีนสร้างมาจากไวรัสต้นแบบตัวเดียวกัน ถ้าหากว่าเราฉีดซ้ำเข้ามาอีกทีก็ไม่น่าจะได้ประโยชน์อะไร ถึงแม้ว่าอาจจะมีเคลมว่าไฟเซอร์ดูจะขึ้นดีกว่า แต่ซิโนแวค…ประสบการณ์ที่เคยฉีดเข็มแรกจะไม่เห็นอะไร ต้องรอประมาณสามสัปดาห์ขึ้นไปแล้วก็ฉีดเข็มที่สอง” เมื่อเข็มที่สองถูกฉีดไปแล้ว ภายในระยะเวลา 5 วัน หลายๆคนที่แล็บก็ฉีดซิโนแวค พอเจาะเลือดขึ้นมาเราก็จะเช็กระดับภูมิคุ้มกันที่จะยับยั้งไวรัสได้ขึ้นมาหมดทุกคนเลย ด้วยเหตุผลนี้เองจึงไม่มีความจำเป็นที่จะต้องฉีดซ้ำด้วยวัคซีนอีกตัวหนึ่ง กรณีนี้เป็นความเชื่อมาจากว่า…ยิ่ง “น้ำเหลือง” มีระดับภูมิคุ้มกันเยอะๆยิ่งดี เหมือนกับว่ายิ่งมีมากก็ยิ่งจะหายจากร่างกายไปช้า แต่โดยความจริงแล้ว…วัคซีนไม่ได้ดูแต่ระดับภูมิคุ้มกันว่าขึ้นสูงเท่าไหร่ แต่เราจะดูว่าการที่ “วัคซีน” จะสามารถ “ป้องกัน” คนจากการติดเชื้อ หรือติดแล้วไม่ “เสียชีวิต” …ไม่ได้อาศัยน้ำเหลืองหรือแอนติบอดีอย่างเดียว แต่อาศัยกลไกระบบเซลล์ที่เราเรียกว่า… “ทีเซลล์” แล้วก็ยังมี “บีเซลล์” ที่สร้างแอนติบอดีด้วย “คนทั่วๆไปเราจะมองที่แอนติบอดีเพราะว่าตรวจสอบง่าย เจาะเลือดปุ๊บสามชั่วโมงก็รู้ผลว่ายับยั้งไหม แต่เรื่องของทีเซลล์ค่อนข้างยากกว่า ด้วยกลไกที่ซับซ้อนและมีราคาแพง เอาง่ายๆอย่าไปฉีดซ้ำด้วยความเชื่อที่ผิดๆดีกว่า” ยกเว้นเสียแต่ว่า เราฉีดของเก่าไปเรียบร้อยแล้ว ถ้ามี “ไวรัสยี่ห้อใหม่ (สายพันธุ์ใหม่)” ระบาด วัคซีน (ปัจจุบัน) ที่มีอยู่เอาไม่อยู่เลย อันนั้นก็มีความจำเป็นที่จะฉีดวัคซีนของใหม่…เพื่อที่จะครอบคลุม ป้องกันใหม่ ถามต่อไปอีกว่าแล้วถ้าฉีดซ้ำจะเกิดโทษ มีผลร้ายต่อร่างกายไหม? อันนี้มีปัญหาอยู่อันหนึ่ง ซึ่งจริงๆพวกเราชาววัคซีนที่ทำวัคซีนกันมานาน องค์การอนามัยโลกก็ประกาศมาตั้งแต่ต้นเลยว่า…ถ้าหากว่าวัคซีนที่ฉีดไปแล้วได้ภูมิคุ้มกันในน้ำเหลืองเยอะๆถ้าเกิดมีไวรัสตัวใหม่ซึ่งมันไม่ฆ่า แต่จะจับไวรัสตัวใหม่ลากเข้าไปในเซลล์แล้วกระตุ้นสารอักเสบขึ้นมา

อันนี้เองที่เรียกว่าวัคซีนทำให้หลง…โควิดอาจจะมีแค่ร้ายกาจระดับหนึ่งคือไม่ตาย แต่ว่าได้ภูมิคุ้มกันมหาศาลขนาดนี้แล้วไปเจอไวรัสตัวใหม่ ก็ยังตอบไม่ได้ว่าจะยิ่งร้ายแรงขึ้นไปอีกหรือเปล่า นี่เป็นข้อกริ่งเกรงอย่างยิ่ง…ด้วยว่าเคยเกิดปรากฏการณ์นี้ขึ้นมาแล้ว กรณี… “ไวรัสไข้เลือดออก” ซึ่งจะถูกแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มด้วยกัน ถ้าหากว่าปีที่แล้วเราเจอเบอร์ 1 ของไวรัสไข้เลือดออก ก็คิดว่าเราคงมีภูมิคุ้มกันในน้ำเหลืองขึ้น แต่มาปีนี้เราเกิดไปเจอไวรัสกลุ่ม 3

“ปรากฏว่า…ภูมิคุ้มกันกลุ่ม 1 พอเห็นกลุ่ม 3 ไม่ได้ทำลาย แต่ว่าไปจับมือกับกลุ่ม 3 แล้วถึงเข้าไปในเซลล์แล้วก็ทำให้เกิดการอักเสบขึ้น เพราะฉะนั้นจึงเกิดเป็นกรณีวัคซีนที่บริษัทไบโอเมริเยอร์ฯซึ่งตื่นเต้นขายไปทั่วโลก ปรากฏว่าเมื่อฉีดไปแล้วไปเจอกับไวรัสอีกตัวซึ่งไม่เคยเห็นมาก่อน ปรากฏว่า…คนตายมากขึ้น”

กรณีนี้เป็นเรื่องที่น่าสนใจ แล้ววัคซีนนี้ก็ขายไม่ได้เลยทั่วโลก ปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นแล้วใน “ไวรัส” โรคไข้เลือดออก แต่กับโคโรนาไวรัส “โควิด-19” ยังไม่ทราบ ฉะนั้นเองก็ต้องระวังในเรื่องของวัคซีน กระนั้นก็ยังเป็นเรื่องที่ไม่อยากจะพูดเพราะกลัวว่าพูดไปแล้วคนจะไม่ยอมรับการฉีดวัคซีน ณ วันนี้เอาที่สบายใจ ฉีดแค่ครบโดสก็น่าจะเพียงพอแล้ว

คำถามต่อเนื่อง…หากเดือนสิงหาคมที่จะถึง “วัคซีนใบยา” สัญชาติไทยสู้โควิด-19 ได้ทุกสายพันธุ์ทดสอบผ่านพ้นไปได้ด้วยดี จะฉีดซ้ำได้ไหม?
“วัคซีนใบยาสามารถครอบคลุมป้องกันไวรัสได้กว้างขวางกว่าก็ควรฉีดซ้ำได้…ถ้าครอบคลุมตัวใหม่ เหมือนกับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ปีที่แล้วเราฉีด ปีนี้เราก็ฉีดอีกเพราะวัคซีนครอบคลุมตัวใหม่แล้ว”
“วัคซีนใบยา” ที่จะออกมาครอบคลุมป้องกันไวรัสเยอะกว่าแน่ อาจจะเป็นอีกหนึ่งความหวังสำคัญในอนาคต ไม่ว่าจะมองเรื่อง “ต้นทุน” ก็ถูก เพราะผลิตจากใบพืช ยิ่งปลูกเยอะพื้นที่เยอะ ถ้าถามเรื่องปริมาณการผลิตก็สามารถที่จะผลิตได้เป็นสิบล้านโดสภายในระยะเวลาอันสั้น…“ข้อน่าดีใจ โปรตีนที่นำมาผลิตวัคซีนหนึ่งโดสนั้น ไม่ต้องใช้เยอะ…ใส่นิดเดียวก็สามารถกระตุ้นภูมิได้เต็มเลย”

เอาล่ะครับ “วัคซีนใบยา” ของคนไทย ของประเทศไทย…คุมได้ตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำที่สำคัญปรับเปลี่ยนพัฒนาไปได้เรื่อยๆ ตามพัฒนาการสายพันธุ์ไวรัส ร่วมด้วยช่วยกัน…“วัคซีนใบยา” เป็นอีกความหวังสำคัญยิ่งสำหรับสารพัดโรคร้ายในอนาคต ที่ไม่เฉพาะไวรัสโควิด-19 เท่านั้น.